Wanneer is de oven klaar om te gaan bakken? Juist, als de oven de juiste temperatuur heeft bereikt.

Het meten van de temperatuur in een broodoven kan plaatsvinden door middel van thermokoppels en/of door middel van een infrarood thermometer. Maar er zijn ook andere wegen want met ervaring kan je ook een heel eind komen. Zo is de tijd die er overheen gaat, voordat een handje meel op de ovenvloer donker kleurt een indicatie voor de temperatuur van de oppervlakte van de vloer. Echter, ervaring krijg je pas nadat je flink met je oven in de weer bent geweest.

thermokoppels

Een thermokoppel bestaat uit twee draden van verschillend materiaal. De twee metalen draden zijn aan één kant aan elkaar bevestigd, dit is de voeler of sensor. Door twee metalen met elkaar te verbinden ontstaat een potentiaal verschil dat afhankelijk is van de temperatuur. Het potentiaalverschil is dus een indicatie voor de temperatuur. Een meetinstrument (bijvoorbeeld een multimeter) vertaalt het potentiaalverschil naar een temperatuur op een display.

Je kan discussieren over hoeveel thermokoppels optimaal is. Als je een controlfreak bent dan kan je er 4 installeren, maar 1 bijvoorbeeld in het midden van de vloer geeft ook al heel veel informatie.

1. In het midden van de ovenvloer op ongeveer een 2.5 cm diepte onder de oppervlakte.
2. In het midden van de ovenvloer op het scheidsvlak van ondervloer en isolatielaag.
3. In het gewelf ongeveer een 2.5 cm onder (of eigenlijk boven) de oppervlakte en op zo'n 45 graden tov het horizontale vlak door het centrum van de ovenvloer, links of rechts van de opening.
4. Op het scheidsvlak van de betonbekleding en de isolatielaag van het gewelf ook weer op zo'n 45 graden tov het horizontale vlak door het centrum van de ovenvloer, links of rechts van de opening.

Op deze manier kan de temperatuur net onder de oppervlakte van de ovenkamer worden gemeten maar ook in de diepste laag van de ovenkamer, zowel in de ovenvloer als in het gewelf. Thermokoppels geven een indicatie over de hoeveelheid warmte die in de steenmassa is opgeslagen. Dit in tegenstelling tot de hieronder genoemde infrarood thermometer.

Voor een juiste meting is het van belang dat de sensor van het koppel goed contact maakt met de oven. De geboorde gaten waarin de sensoren worden gestoken moeten dus opgevuld worden bijvoorbeeld met pure vuurvaste klei. Vul een lege kitcontainer met de klei (wel eerst wat zachter maken met water). Spuit daarna de klei met kracht diep in de gaten. Zo blijft de draad goed zitten en staat deze in direct contact met de oven. Bovendien is het van belang dat de 2 draden van de sensor goed contact maken. Ze kunnen het best aan elkaar gelast zijn (eventueel gesoldeerd) om een slechte verbinding (en dus een verkeerde uitlezing) door oxydatie te voorkomen. Bij een kant-en-klaar thermokoppel is dit al voor je geregeld.

uitlezen van thermokoppels

Voor wat betreft het uitlezen van thermokoppels. De goedkoopste oplossing is een multimeter met (bv type K) thermokoppel uitlezing. Er zijn ook duurdere multimeters die meerdere koppels tegelijkertijd uit kunnen lezen en het temperatuurverloop registreren. Deze kan je via je PC weer uitlezen voor het maken van grafieken. Als je de thermokoppels zelf maakt van thermokoppel draad zorg er dan wel voor dat je connectors (vaak mini stekkertjes) hebt die op de multimeter passen.

Er zijn ook kant-en-klare analoge en digitale meters te koop met aan de achterkant een steekpijp waarin de sensor is opgenomen. De meter kan in een permanent gaatje in de oven worden gestoken om de temperatuur te meten.

infrarood thermometer

Een infrarood thermometer meet de oppervlaktetemperatuur van de oven, welke tijdens het stoken en direct daarna hoger is dan de temperatuur van de eronder gelegen massa. Een infrarood thermometer kan een handige aanvulling zijn op de te installeren thermokoppels. Terwijl de thermokoppels dus aangeven of er wel genoeg lading aanwezig is om te bakken, geeft de thermometer aan wanneer de ovenvloer voldoende is afgekoeld om er het brood op te leggen of voldoende heet is voor je pizza. Infrarood thermometers waren altijd dure speeltjes, maar zijn de laatste jaren sterk in prijs gedaald.