Four a bois (houtoven)
Gourdon ligt in Frankrijk tussen de rivieren Lot en Dordogne. Overal in Frankrijk staan nog broodbakovens dus vast ook wel hier. Il y a une four a bois ici? En jawel hoor.
Deze oven staat midden in het dorp Lavercantiere vlak bij Gourdon. Hij staat achter een (het) restaurant in het dorp. Het restaurant heeft ook een winkelgedeelte en daar verkopen ze brood ... maar niet uit deze oven.
Helaas staat deze oven letterlijk tot de nok toe volgestapeld met de tafels en stoelen uit de dorpsinventaris (voor feesten en partijen). De oven is al jarenlang niet meer in gebruik en het gewelf is ingestort. Pure mishandeling.
En het brood uit de winkel? Dat kwam bij een bakker vandaan uit een dorp verderop.
Deze oven is van een jonge bakker en staat in Peyrilles. Aardige man al viel de communicatie in het Frans niet echt mee. Hij bakt in ieder geval heerlijk brood (pain au levain). Het viel op dat hij het deeg heel kort laat fermenteren, zowel na het kneden van het deeg als ook na het vormen van de broden.
Dat dit een bakkerij is, blijkt uit de borden naast het gebouwtje. Aan de buitenkant is verder weinig te zien dat een bakkerij doet vermoeden (behalve de lucht van versgebakken brood en de schoorsteen natuurlijk).
Een blik in de oven. Het is echt een supergrote oven met een ovenvloer van ongeveer 2 bij 3 meter. Gebouwd in 1989.
De stookruimte van de oven bevindt zich ONDER de bakruimte. Het betreft hier dus een zogenaamde 'witte' oven. Bij een witte oven zijn stookkamer en bakruimte gescheiden. Bij een zwarte oven wordt er gestookt en gebakken in dezelfde ruimte.
Via een soort vlammenwerper (gueulard) voor in de bakruimte wordt het vuur in de oven gelaten. Deze wordt voor het stoken geplaatst (en daarna verwijderd) op de plaats waar een rond deksel voor in de bakruimte is te zien.
Dit deksel dient tijdens het bakken om de opening tussen stookruimte en bakruimte af te sluiten. In de opening kan ook een metalen bak met water worden gehangen ten behoeve van de stoom voorziening. Zie hier (ga met de muis over de fotootjes links onderin) voor een indruk van de vlammenwerper in actie.
De bakkerij is klein. Aan de linkerkant van de oven bevindt zich een deegmenger, een tafel om de broden te vormen en een rek met manden om de gevormde broden te laten rijzen.
Aan de rechterkant nog meer manden maar ook linnen doeken. Voordat het gevormde brood de mand in gaat wordt er eerst een linnen doek in de mand gelegd. De mand blijft hierdoor schoon en het brood plakt niet aan de mand (en nee, ook niet aan de linnen doek). Na gebruik worden de linnen doeken opgehangen om te drogen. Wassen vindt maar zelden plaats.
Tevens een rek waarin het gebakken brood wordt geplaatst. Bovenin hangen de ovenpalen. Tsja, hoeveel spullen heb je nodig om goed brood te bakken?
Op een gegeven moment krijg je een neus voor die bakhuizen. Een klein en groot "schuurtje" tegen elkaar aan met een schoorsteen ertussen: BINGO. Deze oven staat in Degagnac.
Vele dorpjes in Frankrijk hadden of hebben (maar niet meer in gebruik) een dorpsbakhuis op een centrale plek. Hier werd dus het brood voor het hele dorp gebakken en de oven was dus van het dorp.
Ook deze boulangerie bakt in een houtgestookte oven die veel weg heeft van de oven hierboven. De bakkerij is gevestigd in La Fontade vlakbij Gourdon.
Hiernaast is de bakker aan het werk. Kijk eens hoe mooi de gevormde broden tussen het linnen tegen elkaar liggen. Zo blijven ze van elkaar gescheiden en zakken ze niet in tijdens het rijzen.
Razendsnel worden de broden op de ovenpaal geladen en (per 2 stuks) in de oven geschoten. De deur behoeft daarbij niet elke keer helemaal open maar door een klep in de deur wordt de ovenpaal met het brood in de oven gebracht. Aan de klep zit een veer dus deze sluit na het laden automatisch. Een lamp aan de rechterkant schijnt bij.
Ook in deze bakkerij weer min of meer dezelfde opstelling. Deze bakker heeft het zich voor zijn stokbrood wat gemakkelijker gemaakt: rechts op de foto een automatische stokken machine.